Dịch viêm đường hô hấp cấp do Covid-19 gây ra các triệu chứng sốt, ho, viêm phổi cấp, suy hô hấp cấp, thậm chí tử vong đến nay vẫn đang gây căng thẳng trên toàn cầu. Có hay không cách điều trị Covid-19? Biện pháp phòng chống Covid-19 hiện nay là gì? Ngay khi có dấu hiệu Covid nên làm gì?… là những thắc mắc được rất nhiều người quan tâm.
Có phương pháp điều trị Covid-19 không?
Cho đến nay, Thế giới vẫn chưa có loại thuốc nào được khuyến nghị để ngăn ngừa hoặc điều trị corona virus. Bệnh nhân nhiễm Covid-19 khi nhập viện được điều trị bằng nhiều phương pháp, từ thở oxy đơn giản đến các thủ thuật xâm lấn, hiện đại nhất là ECMO. Cách điều trị Covid-19 hiện tại tuy không trực tiếp chữa khỏi Covid-19 nhưng đó đang là cách tốt nhất góp phần hỗ trợ bệnh nhân chống chọi với virus gây đại dịch.
Phác đồ điều trị Covid-19
Bệnh nhân được xác định nhiễm Covid-19 phải trải qua hàng loạt xét nghiệm, trong đó quan trọng nhất là kiểm tra nồng độ oxy trong máu để xem xét chức năng hoạt động của phổi.
Phác đồ điều trị Covid-19 trải qua 4 giai đoạn:
Giai đoạn 1, liệu pháp oxy: Khi bệnh nhân bắt đầu có triệu chứng khó thở, không cung cấp đủ lượng oxy cho máu, điều trị bằng oxy là liệu pháp đầu tiên và cơ bản.
Giai đoạn 2, liệu pháp oxy cao áp: Đây là phương pháp điều trị cho bệnh nhân đã nhiễm trùng nghiêm trọng, để theo dõi dấu hiệu sinh tồn. Bệnh nhân sẽ được thở oxy nguyên chất hoặc hỗn hợp khí giàu oxy trong buồng cao áp.
Giai đoạn 3, thông khí cơ học (thở máy): Ở giai đoạn tiến triển, khi việc thông khí tự nhiên không còn tác dụng, người bệnh sẽ được hỗ trợ thủ thuật xâm lấn gây mê, thở máy để duy trì sự sống.
Giai đoạn 4, ECMO: Đây là lựa chọn cuối cùng, khi bệnh nhân Covid-19 đang ở tình trạng nguy kịch, phổi tổn thương nghiêm trọng và không còn đủ sức để thực hiện quá trình trao đổi khí thông thường. ECMO là phương pháp hồi sức cấp cứu tiên tiến nhất hiện nay, hỗ trợ bệnh nhân thực hiện quá trình trao đổi oxy ở bên ngoài cơ thể, duy trì chức năng sống. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng đã ban hành hướng dẫn sử dụng liệu pháp ECMO nhằm hỗ trợ điều trị coronavirus cho người bệnh.
Kháng thể đơn có hỗ trợ điều trị Covid-19 được không?
Các nhà khoa học hàng đầu thế giới đang nỗ lực nghiên cứu loại kháng thể đơn dòng có thể đem lại cách điều trị Covid-19 hiệu quả. Khi virus Sars-Cov-2 xâm nhập vào cơ thể, hệ miễn dịch sẽ có phản ứng ban đầu và tiết ra một số tế bào nhất định tấn công “kẻ xâm nhập” gọi là kháng thể nhận diện và ức chế virus. Kháng thể đơn dòng được phát triển và chế tạo tại các phòng thí nghiệm được cho là bản sao của các tế bào tự nhiên trên, có thể được tách ra và sản xuất với số lượng lớn để điều trị cho các bệnh nhân. Tuy nhiên nghiên cứu này chỉ đang trong quá trình nghiên cứu. Hiện nay, điều trị Covid-19 chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ ức chế sự phát triển của virus Sars-Cov-2.
Huyết tương có thể điều trị Covid không?
Việc sử dụng huyết tương của người đã khỏi bệnh để điều trị Covid-19 đang được xem xét, đánh giá như một liệu pháp mới nhằm tăng thêm công cụ điều trị, nhất là với những đối tượng tiến triển bệnh trung bình, nặng và nghiêm trọng. Người bệnh sẽ được cung cấp kháng thể để tiêu diệt virus Sars-Cov-2 khi tiếp nhận kháng thể thụ động từ huyết tương của người hồi phục. Hiện nay, việc lấy huyết tương chỉ giao thực hiện ở các trung tâm lớn có các chuyên gia hàng đầu, đủ điều kiện cơ sở vật chất.
Kháng sinh có giúp hỗ trợ điều trị Covid không?
Viêm đường hô hấp cấp là do virus gây ra, do đó, kháng sinh không có tác dụng chống lại virus. Một số người nhiễm Covid-19 tiến triển nặng có thể nhiễm trùng vi khuẩn, trong trường hợp này kháng sinh có thể được khuyến nghị.
Hiện không có thuốc điều trị Covid-19 được cấp phép. Tổ chức Y tế Thế giới WHO khuyến cáo, người nhiễm Covid-19 cần tuân thủ phác đồ điều trị cụ thể, không tự ý mua kháng sinh để điều trị.
Vitamin D chữa được Covid không?
Vitamin D giúp cho hệ thống miễn dịch khỏe mạnh và có tác dụng bảo vệ chống lại các bệnh về đường hô hấp nói chung, tuy nhiên vitamin D không có khả năng điều trị Covid-19. Cho đến thời điểm hiện tại, Thế Giới vẫn chưa có thuốc điều trị Covid-19, điều trị chỉ dừng lại ở việc ức chế virus phát triển đồng thời phòng dịch bằng các biện pháp như giãn cách xã hội, thực hành vệ sinh đúng cách như giữ tay sạch sẽ, đeo khẩu trang đúng cách…
Có những loại thuốc nào có thể hỗ trợ điều trị Covid-19 hiện nay?
Trong các nỗ lực đối phó với dịch Covid-19 trên toàn cầu, Tổ chức Y tế Thế Giới WHO đã chọn một số quốc gia để tiến hành các thử nghiệm lâm sàng nhằm đánh giá hiệu quả của một số loại thuốc tiềm năng điều trị Covid-19. Tuy nhiên, chưa có loại thuốc nào được chứng minh có hiệu quả. Cho đến nay, ngoài việc điều trị triệu chứng do Covid-19, cả thế giới vẫn đang trông chờ vào những loại vắc xin có thể phòng ngừa đại dịch này. Đến nay, đã có hơn 100 loại vắc xin của hơn 40 quốc gia đang trong quá trình nghiên cứu và thử nghiệm.
Điều trị và chăm sóc lâm sàng
Nguyên tắc điều trị đối với người nhiễm Covid-19 là ca bệnh nghi ngờ đều phải được khám ở khu riêng tại bệnh viện, được lấy bệnh phẩm đúng cách, làm xét nghiệm đặc hiệu để chẩn đoán xác định bệnh; ca bệnh xác định cần nhập viện theo dõi và cách ly.
Điều trị theo từng triệu chứng
Đối với môi trường điều trị:
Cần giữ phòng thông thoáng, mở cửa sổ.
Có thể sử dụng hệ thống lọc không khí hoặc các biện pháp khử trùng.
Đối với bệnh nhân:
Vệ sinh cơ thể sạch sẽ, vệ sinh mũi họng thường xuyên, nhỏ nước muối sinh lý thường xuyên, súc họng, miệng bằng các dung dịch vệ sinh thông thường.
Uống đủ nước, đảm bảo cân bằng dịch, điện giải.
Cách điều trị Covid-19:
Thận trọng khi truyền dịch.
Cung cấp đầy đủ dinh dưỡng và nâng cao thể trạng.
Bệnh nhân sốt cao, hạ sốt bằng paracetamol theo đúng chỉ định của bác sĩ.
Giảm ho bằng các thuốc giảm ho thông thường nếu cần thiết.
Có thể sử dụng các biện pháp điều trị khác như thuốc kháng sinh, thuốc kháng virus, corticosteroids toàn thân, lọc máu ngoài cơ thể, Immunoglobulin truyền tĩnh mạch (IVIG), phục hồi chức năng hô hấp…
Thời gian điều trị Covid trong bao lâu?
Người trưởng thành, người khỏe mạnh, không có tiền sử bệnh mãn tính nếu mắc Covid-19 ở thể nhẹ vẫn phải mất vài tuần để phục hồi sức khỏe.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC Hoa Kỳ), 1% bệnh nhân được báo cáo ở độ tuổi dưới 35 vẫn chưa hồi phục sức khỏe hoàn toàn sau 21 ngày kể từ khi có kết quả xét nghiệm dương tính với Covid-19. Mặt khác, 35% bệnh nhân cho biết họ chưa thể phục hồi sức khỏe từ 2-3 tuần, các triệu chứng như ho, mệt mỏi và khó thở có thể kéo dài vài tuần sau khi nhiễm virus.
Quá trình phục hồi sau khi nhiễm Covid-19 có thể rất lâu, ngay cả với người lớn khỏe mạnh, người không có vấn đề bệnh lý. Đây là hồi chuông, cảnh báo cộng đồng cần nâng cao cảnh giác với Covid-19, nhất là những người không cho rằng Covid-19 là một bệnh lý nghiêm trọng.
Cần phải làm gì nếu mắc bệnh
Nếu cảm thấy khó thở, có biểu hiện sốt hoặc sốt cao, đột nhiên cảm thấy buồn ngủ hoặc trở nên lú lẫn, mệt mỏi… đó rất có thể là triệu chứng của Covid-19. Ngay khi nghi ngờ mình nhiễm Covid-19, hãy gọi điện cho đường dây nóng của Bộ Y tế 19009095 hoặc đường dây nóng của y tế địa phương để được tư vấn, hỗ trợ, hướng dẫn đi khám bệnh đảm bảo an toàn.
Cách chăm sóc người nhiễm Covid-19
Động viên tinh thần: Cần động viên giúp người bệnh hiểu về Covid-19 cũng như cơ chế lây lan, giúp họ biết cách phòng tránh bệnh mà không hoang mang, lo lắng. Không để các thông tin tiêu cực ảnh hưởng đến người bệnh.
Cách ly: Cần sắp xếp cho người bệnh ở một phòng riêng biệt, thoáng khí, hạn chế tiếp xúc không cần thiết với người khác nhằm ngăn chặn nguy cơ lây lan. Cần đeo khẩu trang y tế đúng cách cho cả người bệnh và người chăm sóc.
Không dùng chung vật dụng cá nhân: Các vật dụng cá nhân được khuyến cáo không nên dùng chung là lược chải đầu, chén, đĩa, dụng cụ trang điểm, dao cạo râu, bấm móng tay, bàn chải đánh răng, khăn, nón mũ, tai nghe… Nên khử khuẩn tất cả các vật dụng cá nhân sau khi đã sử dụng.
Vệ sinh, khử khuẩn bề mặt tiếp xúc: Nhiều nghiên cứu cho thấy, virus Sars-Cov-2 có thể tồn tại trên bề mặt tối đa lên đến 16 giờ, do đó cần vệ sinh khử khuẩn tất cả các bề mặt, đặc biệt là vật tiếp xúc như tay nắm cửa, công tắc điện, mặt bàn, ghế…
Rửa tay đúng cách: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch ít nhất 20 giây một lần, đặc biệt là sau khi đi vệ sinh, sau khi ho, hắt hơi hoặc xì mũi.
Bổ sung đầy đủ nước: Bổ sung nước và các khoáng chất đầy đủ, đảm bảo cân bằng dịch, điện giải cho người bệnh.
Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng: Sử dụng các thực phẩm cao năng lượng và giàu dưỡng chất. Năng lượng nên đạt 80%-100% nhưng không quá 110% nhu cầu.
Tập luyện: Đối với bệnh nhân mắc Covid-19 thể nhẹ, người bệnh có thể cách ly điều trị tại nhà, duy trì nghỉ ngơi, thư giãn. Người bệnh cũng cần vận động nhẹ nhàng, tránh nằm một chỗ quá lâu, đặc biệt là người già.
Cách phòng ngừa Covid-19 (quy tắc 5K)
Bộ Y tế kêu gọi người dân phòng chống dịch Covid-19 với thông điệp 5K: Khẩu trang – Khử khuẩn – Khoảng cách – Không tụ tập – Khai báo y tế.
Khẩu trang: Đeo khẩu trang vải đúng cách tại nơi công cộng, nơi tập trung đông người; đeo khẩu trang y tế tại các cơ sở y tế, khu cách ly.
Khử khuẩn: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch, hoặc dung dịch sát khuẩn tay. Giữ vệ sinh nhà cửa thông thoáng, khử khuẩn các bề mặt như tay nắm cửa, điện thoại, mặt bàn, ghế…
Khoảng cách: Giữ khoảng cách tiếp xúc an toàn với người khác.
Không tụ tập đông người.
Khai báo y tế: thực hiện khai báo y tế.
Nhìn chung, để bảo vệ an toàn khỏi Covid-19, mỗi người cần thực hiện nguyên tắc:
Chỉ ra khỏi nhà khi cần thiết.
Đeo khẩu trang y tế đúng cách, hạn chế tiếp xúc đám đông.
Hạn chế đưa tay lên mắt, mũi, miệng.
Không khạc nhổ bừa bãi.
Luôn giữ ấm cơ thể, thực hiện ăn chín uống sôi, luyện tập thể dục thể thao.
Thường xuyên mở cửa sổ thay vì sử dụng điều hòa.
Giữ gìn vệ sinh sạch sẽ, súc họng bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch diệt khuẩn.
Điều tránh làm trong quá trình phòng và điều trị Covid-19
Không hoảng loạn, không dự trữ thực phẩm, không tự ý di chuyển khỏi nơi cư trú, không lan truyền thông tin bịa đặt… là những việc làm cần tránh khi xuất hiện bệnh nhân Covid-19.
Đối với người bệnh, cần tránh những việc làm sau vì có thể ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị và gây nguy hiểm:
Hút thuốc.
Tự điều trị tại nhà, tự mua thuốc kháng sinh.
Đeo nhiều lớp khẩu trang quá mức.
Trong bất kỳ trường hợp nào, nếu có các triệu chứng nghi ngờ như sốt, ho kéo dài, khó thở, mệt mỏi, hãy gọi điện cho đường dây nóng của Bộ Y tế 19009095 hoặc đường dây nóng của y tế địa phương để được tư vấn, hỗ trợ, hướng dẫn đi khám bệnh đảm bảo an toàn.
Với người dân sống tại Việt Nam
Tránh đi lại, du lịch nếu đang có sốt, ho hoặc khó thở. Đến ngay cơ sở y tế khi có triệu chứng nghi ngờ. Đồng thời, chia sẻ lịch trình di chuyển với nhân viên y tế.
Tránh tiếp xúc với người bị sốt, ho. Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, tránh chạm vào mắt, mũi, miệng.
Khi ho, hắt hơi, hãy che kín miệng và mũi bằng khăn giấy hoặc tay áo. Bỏ khăn giấy vào thùng rác sau khi sử dụng rồi rửa tay.
Nếu thấy có dấu hiệu ốm khi đi lại, du lịch, thông báo ngay cho nhân viên hàng không, đường sắt, ô tô và đến ngay cơ sở y tế càng sớm càng tốt.
Chỉ sử dụng các loại thực phẩm nấu chín.
Không khạc nhổ bừa bãi nơi công cộng. Tránh tiếp xúc gần với các loài động vật nuôi hoặc hoang dã.
Đeo khẩu trang khi đi tới chỗ đông người hoặc khi tiếp xúc với người có triệu chứng bệnh.
Với người từ Trung Quốc trở về
Cần tự cách ly tại nhà và theo dõi sức khỏe trong vòng 14 ngày. Cần khai báo với cơ quan sở tại nơi gần nhất để được hỗ trợ khi cần thiết.
Nếu có dấu hiệu sốt, ho, khó thở, phải đeo khẩu trang bảo vệ và đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn, khám và điều trị kịp thời.
Khi đến cơ sở y tế, cần gọi điện trước để thông tin về các triệu chứng và lịch trình đã di chuyển trong thời gian gần đây để có biện pháp hỗ trợ.
Với những người đến Trung Quốc
Nếu không có việc cần thiết hoặc công việc đột xuất, không nên đến Trung Quốc trong thời gian này.
Trường hợp bắt buộc, phải hạn chế ra khỏi nhà, thường xuyên áp dụng các biện pháp phòng bệnh theo khuyến cáo của Bộ Y tế.
Nếu có dấu hiệu sốt, ho, khó thở, phải đeo khẩu trang, đến ngay đến cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn, khám, điều trị kịp thời.
Khi đến cần gọi điện trước để thông tin về các triệu chứng và lịch trình đã di chuyển trong thời gian gần đây để có biện pháp hỗ trợ.