1. Nhiễm giun móc là gì?
Bệnh nhiễm giun móc là những người có giun móc sống kí sinh trong cơ thể. Giun móc là một loại ký sinh trùng thuộc ngành giun tròn sống trong ruột non của người. Bệnh phân bố rộng rãi ở các vùng ẩm ướt nhiệt đới và cận nhiệt đới.
Giun móc có khả năng hút máu người nên nếu không được điều trị kịp thời bệnh nhân sẽ thiếu máu. Ngoài ra, giun móc còn gây viêm hành tá tràng và tiết ra chất chống đông máu, chất độc ức chế cơ quan tạo máu sản sinh hồng cầu làm trầm trọng thêm tình trạng mất máu.
2. Nguyên nhân nhiễm giun móc
Tác nhân gây bệnh:
Giun móc gồm hai loại: Anclostoma doudenale và Necator americanus.– Giun Anclostoma Doudenale trưởng thành màu trắng xám, xoang miệng có 2 đôi răng nhọn. Giun đực dài 8 – 11mm, phần đuôi phình to thành hình túi (burse), sườn lưng đến đuôi chia làm 2 nhánh, mỗi nhánh chẻ 3. Giun đực có 2 gai giao hợp tách rời. Giun cái dài 10 – 13mm, đuôi cùn. Chủ yếu sống ở tá tràng.
– Giun Necator Americanus xoang miệng có 2 dao hình bán nguyệt. Giun đực dài 7 – 9mm, sườn lưng đến đuôi chia làm 2 nhánh, mỗi nhánh chẻ 2, giun đực có 2 gai giao hợp chụm lại. Giun cái dài 9 – 11mm. Chủ yếu sống ở phần đầu hỗng tràng.
Nguồn bệnh:
Người nhiễm giun móc thường thải trứng giun qua phân khi đi ngoài. Trứng giun móc có thể nở ở đất ẩm ướt và ấp khoảng 2 ngày trước khi thành ấu trùng.
Phương thức lây truyền:
Ấu trùng giun móc xâm nhập da do đi chân không, niêm mạc và qua đường ăn uống.
Nguy cơ cao mắc bệnh:
– Khí hậu nóng ẩm dễ tạo điều kiện cho ấu trùng giun móc phát triển.– Môi trường vệ sinh kém, ý thức người dân chưa cao nên đa số hay gặp ở nông thôn và thành thị.– Xử lí chất thải không đúng nơi quy định.– Người nông dân dùng phân tươi để cây trồng, rau của quả.– Ăn uống không hợp vệ sinh, không rửa kỹ tay trước khi ăn và sau khi vệ sinh.
3. Triệu chứng, dấu hiệu nhiễm giun móc
Thông thường người bệnh không có triệu chứng, dấu hiệu đặc trưng nào để nhận biết việc mình bị nhiễm khi số lượng giun móc trong cơ thể ít.
Những triệu chứng rõ ràng hơn khi số lượng giun móc nhiều qua từng giai đoạn:
– Giai đoạn ấu trùng giun móc qua da: gây viêm da tại chỗ, khó chịu, ngứa thường ở bàn chân hoặc chi dưới. Có nhiều nốt màu đỏ và hết sau 1-2 ngày.
– Giai đoạn ấu trùng giun móc qua phổi: ho khan, khò khè, đờm lẫn máu, sốt nhẹ.
– Giai đoạn giun trưởng thành:
Rối loạn tiêu hóa: đau thượng vị, buồn nôn, nôn ói, chán ăn, tiêu chảy.Thiếu máu nặng: da xanh xao, niêm mạc nhợt nhạt, biến dạng móng tay, thèm ăn đất, suy tim. Khó thở, tim đập nhanh, huyết áp giảm, da phù.
Các kỹ thuật dùng chẩn đoán nhiễm giun móc:
– Xét nghiệm tìm trứng và ấu trùng giun móc trong phân.– Chẩn đoán phân biệt với các bệnh viêm da, bệnh thiếu máu khác, bệnh viêm loét dạ dày tá tràng.
4. Điều trị nhiễm giun móc
Phương pháp tẩy giun:
Những loại thuốc tẩy giun hiệu quả hiện nay:
Pyrantel pamoat: 20mg/kg/ngày trong 2-3 ngày.Thiabendazol 50mg/kg liều duy nhất.Livamisol 6mg/kg/ngày trong 2 ngày.Mebendazol 200mg/ngày trong 3 ngày.Albendazol liều duy nhất 400mg.
Cần chú ý trong thời kỳ mang thai không được dùng những loại thuốc trên.
Bù sắt cho bệnh nhân:Sulfat hay fumarat 0,5 – 1g/ngày. Trường hợp nặng cần truyền máu cho bệnh nhân.
Chế độ dinh dưỡng giàu protein, vitamin trong khoảng 3 tháng để phục hồi sức khỏe.
5. Phòng ngừa nhiễm giun móc
Để phòng ngừa tốt tránh nhiễm giun móc và truyền nhiễm cho người khác cần thực hiện các biện pháp sau đây:
– Xây dựng hố xí hợp vệ sinh, không đi tiêu bữa bãi ra môi trường.– Vệ sinh cá nhân sạch sẽ, không đi chân không ở những vùng nghi có nhiễm giun.– Rửa tay trước khi chế biến thức ăn, trước khi ăn, rau sống cần rửa thật sạch.– Rửa tay sau khi đi vệ sinh hoặc sau khi xử lí phân của trẻ.– Giữ gìn vệ sinh môi trường sống xung quanh nhà, khu vui chơi của trẻ.– Không dùng phân người hay nước cống chưa qua xử lý hoặc chất thải từ hầm phân để làm phân bón nông nghiệp.– Khi lao động trong môi trường tiếp xúc với đất cần mang đồ bảo hộ.– Diệt ấu trùng ở ngoại cảnh: rắc vôi ở nơi ô nhiễm nặng.– Tẩy giun định kỳ 2 lần/ năm cách nhau 6 tháng.– Tuyên truyền giáo dục cộng đồng nâng cao ý thức về phòng ngừa nhiễm giun móc.