1. Ung thư máu là gì?
Ung thư máu hay còn gọi là bệnh máu trắng, bệnh bạch cầu loại ung thư ác tính xảy ra khi tủy và hệ bạch huyết của cơ thể bị rối loạn và tạo ra những tế bào bạch cầu ác tính tăng nhanh đột biến. Có 2 loại ung thư máu: ung thư máu cấp tính và ung thư máu mạn tính.
Bạch cầu có nhiệm vụ tạo ra kháng thể giúp cơ thể chống lại các tác nhân xâm nhập bằng cách “ăn chúng”, nên khi số lượng bạch cầu tăng không kiểm soát sẽ bị thiếu ” thức ăn” và và có hiện tượng ăn hồng cầu lâu dần người bệnh thiếu máu và tử vong.
2. Nguyên nhân gây ung thư máu
Nguyên nhân gây ung thư máu đến nay chưa được biết chính xác do không xác định được lí do dẫn đến sự tăng sinh đột biến của bạch cầu, có một số yếu tố làm tăng nguy cơ bệnh ung thư máu.
Nguy cơ cao mắc bệnh:
– Tiếp xúc với nguồn phóng xạ năng lượng cao ảnh hưởng đến sức khỏe như chất phóng xạ sản sinh sau vụ nổ bom nguyên tử, các công nhân làm việc trong nhà máy hạt nhân tiếp xúc với khối lượng bức xạ có hại.– Bức xạ năng lượng thấp trong lĩnh vực điện tử như các nhà máy linh kiện điện tử, sóng điện tử,…– Một số loại thuốc điều trị ung thư khác.– Môi trường làm việc thường xuyên tiếp xúc với nhiều hóa chất như benzene, formaldehyde.– Hội chứng Down.– Một số bệnh do virus hoặc vài bệnh về máu.
3. Triệu chứng, dấu hiệu ung thư máu
Những triệu chứng, dấu hiệu của bệnh ung thư máu:
– Tổn thương tủy xương: đau xương khớp do tế bào bạch cầu sản sinh quá nhiều tại tủy xương làm chèn ép vào tạo cơn đau đến các khớp. Tủy sống là nơi có nhiều dây thần kinh tế bào bạch cầu ung thư gây chèn ép làm người bệnh sốt, cảm lạnh, đau đầu thường xuyên.
– Thiếu hồng cầu: mệt mỏi, yếu sức, da đổi thành màu trắng nhạt.
– Đau bụng: do tế bào ung thư máu tích tụ nhiều ở các cơ quan nội tạng như gan, thận và lá lách.
– Chảy máu cam, sưng bạch và bạch huyết.
– Dễ bị bầm tím, chảy máu nướu răng: do tiểu cầu bị mất đi, khiến máu khó đông hơn.
– Khó thở: ung thư máu cấp tính tế bào T bao quanh tuyến ức của bệnh làm cho người bệnh bị đau đớn, khó thở, thở khò khè và ho nhiều.
– Mất cảm giác ngon miệng, biếng ăn, sút ký.
– Đổ mồ hôi về đêm.
Các phương pháp chẩn đoán ung thư máu:
Xét nghiệm công thức máu: thấy số lượng bạch cầu tăng cao, giảm số lượng tiểu cầu, lượng Hemoglobin giảm thấp do thiếu máu.
Sinh thiết chẩn đoán: là biện pháp duy nhất giúp chẩn đoán xác định tế bào ác tính trong tủy xương bằng cách chọc hút tủy, sinh thiết tủy.
Một số xét nghiệm khác: Xét nghiệm gen xác định nhiễm sắc thể bất thường Philadelphia trong bệnh bạch cầu dòng tủy mạn tính. Xét nghiệm dịch tủy xác định sự xuất hiện tế bào bạch cầu bất thường trong máu. Chụp X- quang giúp phát hiện hạch to trong ổ bụng hoặc các vị trí khác.
4. Điều trị ung thư máu
Phác đồ điều trị ung thư máu phụ thuộc vào giai đoạn bệnh, tình trạng sức khỏe của bệnh nhân để bác sĩ lựa chọn phương pháp phù hợp nâng cao hiệu quả phòng bệnh.
Phương pháp hóa trị
Dùng thuốc hóa chất để tiêu diệt các tế bào ung thư máu thông qua đường tiêm, uống hoặc truyền vào dịch não tủy theo từng chu kỳ. Ngoài ra hóa trị còn ngăn chặn sự tăng trưởng của các tế bào ung thư bạch cầu.Một số tác dụng phụ có thể xảy xa ảnh hưởng tới chức năng sinh sản của nam và nữ cần được sự tư vấn kỹ của bác sĩ khi trị liệu.
Phương pháp xạ trị
Sử dụng chùm tia Lazer cường độ cao để hủy diệt các tế bào ác tính. Vùng để xạ trị có thể là đầu, cột sống, tinh hoàn.Tác dụng phụ của việc điều trị có thể gây rụng tóc, buồn nôn, chán ăn, mệt mỏi.
Phương pháp ghép tủy xương, ghép tế bào gốc
Thay tủy xương để thay thế phần tủy xương đã bị hư hỏng và kích thích sinh ra hồng cầu, kìm hãm sự gia tăng đột biến của bạch cầu. Tuy nhiên hiện tại khả năng thành công cũng rất thấp, chỉ khoảng 10% và khả năng bệnh tái phát cao.
5. Phòng bệnh ung thư máu
Ung thư máu xảy xa do sự phát triển bất thường của các tế bào bạch cầu trong tủy xương và máu nên để phòng bệnh cần tránh các yếu tố nguy cơ gây ra bệnh.
Tránh tiếp xúc với các hóa chất độc hại: thuốc diệt cỏ, benzen,… bằng cách mang đồ bảo hộ lao động, che chắn kỹ khi làm việc.
Duy trì sức khỏe bằng cách tập luyện thể dục, ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt giàu vitamin C.
Hạn chế sử dụng các chất kích thích như thuốc lá, bia, rượu,…
Tránh tiếp xúc với bức xạ để ngừa tốt bệnh ung thư máu.